Interview over training 'Stap naar verandering'

Conny Verstegen

In onderstaand interview vertelt Conny, een van de twee trainsters, over de training ‘Stap naar verandering’.
De training vindt in een groep plaats van maximaal acht deelnemers. De groep is gemengd, er doen zowel mannen als vrouwen aan mee, van verschillende leeftijden.



Deelnemers zetten zelf stappen naar verandering

Kun je wat vertellen over de inhoud en het doel van de groep?


Conny: ‘’Dat is echt het ontdekken van je eigen kracht en kwaliteiten waardoor je vooruit kunt maar tegelijkertijd dat je instaat bent om hulp en ondersteuning in je omgeving te vragen en te durven ontvangen. En dan op het moment dat jij je eigen kracht ontdekt dan leer jij over je grenzen en dan leer je over je draaglast/draagkracht, dat zijn thema’s die eraan bijdragen.
Vaak hebben we twee thema’s per bijeenkomst. We geven een korte uitleg, en een klein stukje theorie, waarom we de oefening gaan doen, en daarna is het vooral oefenen met elkaar en feedback geven op wat de oefening met je doet en wat je daarbij ontdekt. En dan over hetzelfde thema een huiswerkopdracht. En daar komen we de week erop dan weer op terug.’’

Deelnemers krijgen een werkboek, waarin zij nog eens na kunnen lezen wat er in de groep is besproken, en waarin huiswerkopdrachten staan. Iedere deelnemer maakt een persoonlijk actieplan met daarin de dingen waarmee diegene worstelt en wat hij of zij wil veranderen.
Conny vertelt dat Brenda, de andere trainster, en zij hebben ervaren dat mensen het huiswerk fijn vinden, het geeft houvast om zelf aan de slag te gaan. Er worden praktische opdrachten gegeven, zoals spiegelopdrachten. Er wordt bijvoorbeeld gevraagd om samen met iemand die je kent je kwaliteiten in te vullen in het werkboek.


Waarom heet de groep 'Stap naar verandering'?


‘’In de training gebruiken we de titel ‘Stap naar verandering’ heel veel. Dus je zegt: wat is jouw stap om te kunnen gaan veranderen? Wat is het stukje dat je wil veranderen? Wie heb je nodig om te kunnen veranderen? In je gedrag of in je houding of wat dan ook. En ik denk dat dat heel erg richtinggevend is voor onze deelnemers. Wat wij trachten is dat de training deelnemers zoveel mogelijk in hun waarde laat en krachten bij hen naar boven haalt en kwaliteiten.
En dat is een andere benadering dan dat mensen zeggen ik wil graag hulp en dat jij als hulpverlener zegt hier ben ik, ik kom je helpen. Dat doen wij niet. Maar wat wij wel proberen te doen is eigen krachten en kwaliteiten naar boven te halen, want die heb je. Maar misschien was je ze een beetje kwijtgeraakt.’’

Is het niet eng voor mensen om aan jullie groep deel te nemen?


Conny beaamt dat veel mensen het spannend en eng vinden om aan een groep te gaan deelnemen. Maar al gauw ontstaat er verbinding tussen deelnemers, is er herkenning, ondersteunen ze elkaar en geven ze elkaar feedback en vertrouwen, dat is de kracht van een groep. Dat geeft een gevoel van veiligheid.
“Je kunt je zo zwak voelen over je eigen beperkingen of problemen, en bang zijn dat vrienden er niet voor je willen zijn, en als de ander ze dan tegen je vertelt dat je zegt: ‘ja maar joh daar hoef je toch helemaal niet mee te zitten, dat doen jouw vrienden graag’. Dat is dan een heel ander beeld, als het niet over jou gaat. Dus de kracht van de groep naar elkaar, dat kan je niet bereiken in een-op-een gesprekken.
Ook bij stapjes die mensen zetten is het delen daarvan met elkaar heel waardevol. “Dat mensen trots zijn op zichzelf door te zeggen: ‘goh maar ik heb van de week ook een stap gemaakt, want weet je wat ik gedaan heb’. En dan komt er een positief verhaal. En dat de anderen dan ook zo duidelijk trots zijn. Dan zie je een persoon gewoon groeien, ook door een rechtere houding.”
Als mensen de verbinding en de loyaliteit met elkaar voelen, voelen ze zich beschermd door de groep in plaats van afgeschrikt. Door deel te nemen aan de groep gaan ze dat al gauw ervaren.

Wat de deelnemers gemeen hebben

Zitten de deelnemers met heel verschillende problemen en vragen of was de kern ongeveer hetzelfde?


‘’Ik denk dat de kern is dat mensen die met problemen zitten dat die vroeger in een veel eerder proces beschadigd zijn geraakt in hun leven door pijnlijke zaken, die zaken kunnen uiteenlopend zijn. Wat ze gemeen met elkaar hebben is dat ze wat beschadigd zijn geraakt waardoor ze wat minder vertrouwen hebben in mensen maar vooral ook minder vertrouwen in eigen kunnen en daar hinder van hebben. En in de tussentijd zichzelf een beetje kwijtraken, want dat wordt ook wel gezegd van: ‘vroeger was ik anders, ik ben mijzelf een beetje kwijtgeraakt. Ik durf nu niet meer zo goed op te treden ik ben bang dat ik iemand verlies, ik heb verliezen geleden en nou probeer ik me maar aan te passen aan die ander in de hoop eigenlijk dat die niet weggaat.’ De zaken die mensen meemaken zijn allemaal verschillend, maar het effect daarvan is dat je daar of getraumatiseerd door raakt of dat je daar beschadigd door raakt waardoor je minder goed je grenzen durft te stellen. Dat is wel echt een rode draad.’’

Voor jezelf opkomen en contact maken

Wat lieten deelnemers weten geleerd te hebben tijdens de groep?


“Voor zichzelf opkomen, contact maken, open en eerlijk zijn ook tegen je partner. Op het moment dat je zegt: nee nee nee, het gaat prima, het gaat prima. En dan mensen leren van als je dat maar heel vaak blijft zeggen dat je dan vanzelf een keer gaat ontploffen. Want dan spaar je dat allemaal op en uiteindelijk explodeer je. En dan zegt de ander tegen jou: nou ja je hoeft niet zo moeilijk te doen hoor, het is maar een vraag. Maar dan heb je dat opgespaard. En we merkten wel als mensen dat in praktijk gaan brengen dat ze zich dan opgelucht en ontlast gaan voelen. Ook hebben ze geleerd meer om hulp te vragen en met problemen naar vrienden stappen.”

Elkaar aanvullen

Jullie geven de groep met z’n tweeën, heeft dat een bepaalde meerwaarde?


“De meerwaarde van met z’n tweeën is er sowieso. Want je hebt ooit dat iemand breekt en dan is het absoluut belangrijk dat de ene trainer zorg kan hebben voor diegene, en dan kan de ander toch doorgaan met de groep of met de oefening. Dan kun je even een-op-een kijken wat diegene nodig heeft om weer deel te kunnen nemen. Dus dat vinden we sowieso belangrijk twee trainers voor deze groep. Onze deelnemers gaven in de evaluatie terug dat zij de groep ook zo prettig vonden omdat zij konden voelen dat Brenda en ik het heel goed met elkaar konden vinden, en wat zij ook zagen en aangaven was dat wij heel verschillend zijn en dat we elkaar zo goed aanvullen. En ik denk dat als je dat uitstraalt en mensen pikken dat op, dat dat ook veiligheid geeft.”

Zelf verder met jouw actieplan

Na een aantal weken is er een terugkombijeenkomst. Wat is het doel van de terugkombijeenkomst? En zijn zes bijeenkomsten genoeg voor de deelnemers om hun stap naar verandering te maken?


“Het doel is dat ze hun werkboek met actieplan weer meenemen. Je hebt een persoonlijk actieplan gemaakt en als je terugkomt kom je vertellen aan de groep hoe het met jou actieplan is verlopen, wat er gelukt is en wat niet of waarom het niet gelukt is, en of je nog tips of advies vanuit de groep nodig hebt. Misschien moet je een aanpassing maken in je plan, dat kan. Daar gaan we het dan over hebben.
Het is slim om daar ongeveer twee maanden tussen te laten zitten. Want als het na twee maanden nog steeds goed zit met de gewenste verandering dan is die wel geborgd, maar als we zien dat dat niet goed is gelukt, dan is er nog wel iets meer nodig. Dat is dan ook een ijkpunt voor ons.
Een traumabehandeling bij een GGZ-instelling kan een vervolg zijn, of een individuele hulpverlener geeft ondersteuning bij bepaalde thema’s uit het persoonlijke actieplan die nog extra aandacht en oefening vragen. Het uitgangspunt is en blijft hetzelfde:
De persoon in zijn kracht die van plan is om zelf zijn veranderingsproces in te zetten, maar daar soms nog ondersteuning bij nodig heeft.”